ΔΥΟ ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΛΗΘΕΙΑ

                 

Στην Αρχαία Ελληνική Μυθολογία έχουμε δύο μύθους με κοινά σημεία, τον έναν του Σισύφου και τον άλλον του Ταντάλου, που στέλνουν διαχρονικά μηνύματα και στον άνθρωπο ατομικά και στους λαούς ή τα οργανωμένα κράτη. Ο Σίσυφος και ο Τάνταλος, βασιλείς και οι δύο στην Κόρινθο και στη Φρυγία αντίστοιχα , είτε γιατί πρόσβαλαν τους Θεούς και  δεν υπάκουσαν στις εντολές τους, είτε γιατί αγνόησαν τη δύναμή τους, έθεσαν σε δοκιμασία την παντογνωσία τους και  θέλησαν  οι ίδιοι να εξισωθούν με αυτούς διαπράττοντας ΄΄Ύβριν,’’ καταδικάστηκαν από τους θεούς, στον κάτω κόσμο, ο Σίσυφος να σπρώχνει ένα βράχο προς την κορυφή ενός βουνού και, όταν σχεδόν έφτανε εκεί, ο βράχος να κυλά  πάλι στα ριζά του βουνού [έτσι το μαρτύριο άρχιζε πάλι από την αρχή], κι ο Τάνταλος, αφού ρίχνεται σε έναν μεγάλο λάκκο  γεμάτο νερό  πάνω από τον οποίο κρέμονται  κλαδιά με καρπούς, όταν δοκιμάζει να κόψει ένα φρούτο, να υψώνονται ώστε να μην τα φτάνει και, όταν σκύβει να πιεί νερό, αυτό να αποτραβιέται, σε ένα μαρτύριο δηλ. αιώνιας πείνας και δίψας. Αυτά λένε οι δυο μύθοι, που ,κατά τη γνώμη μου, λειτουργούν συνέχεια στη ζωή των ανθρώπων και αποτελούν τη μια αλήθεια, τη δική μας, την ανθρώπινη.

 Σκέφτομαι λοιπόν πόσα εκατομμύρια άνθρωποι έσπρωχναν και σπρώχνουν τον δικό τους βράχο[προσωπικό όνειρο] ή ένας λαός τον δικό του[συλλογικό όραμα] και ποτέ δεν έφτασαν εκεί γιατί κάτι τους ξέφευγε  κάθε φορά και ξεκινούσαν  από την αρχή. Πόσοι προσπάθησαν, αγωνίστηκαν και έδωσαν τα πάντα για να κόψουν έναν καρπό ή να πιουν λίγο νερό και δεν το κατάφεραν.

 Οι δύο αυτοί μύθοι πολλές φορές επαληθεύτηκαν στην ιστορία και στα δύο επίπεδα. Εδώ θα σταθώ στο συλλογικό: πλήθος ανθρώπων επένδυσαν σ΄ ένα όραμα, αυτό που ξεπερνά το ατομικό και αφορά το όλον, απέτυχαν και αργότερα κατάλαβαν πως όλη η προσπάθεια αφορούσε ένα αδειανό πουκάμισο, μιαν Ελένη που όμως δεν ήταν στην Τροία για να θυμηθούμε το Γ. Σεφέρη [ είδωλον ην]. Συνεχίζουν όμως, γιατί γνωρίζουμε ότι, αν μια συλλογική πίστη διαψευσθεί, τόσο την υπερασπίζονται οι πιστοί  ψάχνοντας επιχειρήματα για το σκοπό αυτό μεταβαλλόμενοι έτσι σε Σισύφους. Και οι απλοί άνθρωποι περπάτησαν  ως τραγικοί ήρωες μιας τραγωδίας, οι οποίοι  πορεύονται μοναχικοί μέχρι τη συντριβή. Συνεχίζουν όμως να σπρώχνουν το βράχο. Αυτή ίσως είναι η θυσία, το ταξίδι, αλλά έχει βάσανο μεγάλο, διαψεύσεις και νέες προσδοκίες. Όμως και η πραγμάτωση είναι σκοπός και η Ιθάκη είναι ωραία, αλλά  ποτέ δε φτάνουν.

Κάνω τώρα ένα άλμα και φτάνω στη χώρα μας με μια σύντομη αναφορά σε κορυφαίες στιγμές του εθνικού μας βίου. Ο Σίσυφος και ο Τάνταλος είναι μια συνεχής συντροφιά. Μας συνοδεύουν από την αρχή του αγώνα για εθνική ανεξαρτησία . Στη διάρκειά του την ώρα που ο βράχος έφτανε στην κορυφή, ένας μικρός εμφύλιος τον έφερε παλι κάτω και μόνο με την παρέμβαση των Δυνάμεων της εποχής περισώθηκε η κατάσταση.

Κι ο θρίαμβος των Βαλκανικών πολέμων και του Α΄ Παγκοσμίου, που έδωσε τεράστια έκταση στη χώρα μας με τη Συνθήκη των Σεβρών, μετατράπηκε με τον Εθνικό Διχασμό στην πανωλεθρία  της  Μικρασιατικής  εκστρατείας. Και πάλι από  την αρχή στη συνέχεια για την τακτοποίηση των αδελφών προσφύγων. Και στον μεσοπόλεμο ο διχασμός είναι εδώ: δικτατορίες, κινήματα στο όνομα του λαού και της Δημοκρατίας.

 Πριν προλάβουμε να συνέλθουμε στο μεταξύ, ξεσπά και ο μεγάλος πόλεμος και η χώρα μας βρίσκεται για μια ακόμη φορά σε μια πολεμική περιπέτεια και σε μια βάρβαρη Κατοχή. Και τα έπη του 1940 και της  Εθνικής Αντίστασης, τα ΌΧΙ, που σηματοδοτούν τη συνέχεια μιας  στάσης ενός μικρού λαού, την ώρα που ήλθε η απελευθέρωση, αντί να τη χαρούμε και να ξεκινήσουμε μια καινούρια ζωή την ώρα που φτάναμε στην κορυφή, αρχίσαμε να μετράμε τους νεκρούς του εμφυλίου.

 Κι όταν η Ελλάδα μπήκε στην πιο λαμπρή της  δεκαετία -στα τέλη του ’50 ως τα μέσα του ’60, τότε η ανάταση αυτή ανακόπηκε από την Απριλιανή δικτατορία, που έληξε με μια νέα τραγωδία, την  Κυπριακή απώλεια. Έτσι για πολλοστή φορά κληθήκαμε να σπρώχνουμε το βράχο της προόδου προς την κορυφή του βουνού.

Και τώρα, που μετά 10 χρόνια μνημόνια και τόσα άλλα δεινά η χώρα είχε αρχίσει να βρίσκει με κοινή προσπάθεια το δρόμο της, έρχεται ένας ιός και μας στέλνει πάλι στη βάση του βουνού  για να ξαναρχίσουμε το αιώνιο μαρτύριο του Σισύφου. Ο παράγοντας αυτός είναι βέβαια εξωγενής, αλλά αφορά κι εμάς ως μέλη της παγκόσμιας κοινότητας για ό τι έχει κάνει και συνεχίζει να κάνει στο φυτικό και ζωικό  βασίλειο.

Σαν μια τιμωρία για μια διαρκή ΄΄ΥΒΡΙ΄΄που διαπράττουμε. Ο  πανταχού παρών Διχασμός μας άραγε; Το πιο πιθανό που δε μας αφήνει ποτέ . Αλλά και χρόνους πολλούς ζήσαμε έξω από τα όριά μας, πέρα από το μέτρο που υπαγόρευε η λογική. Ό τι κι αν επικαλεστούμε, πιστεύω πως πάνω απ’ όλα βρίσκεται η δική μας ευθύνη. Δεν είναι περίεργο το αποτέλεσμα ερευνών που δείχνουν ότι ο Έλληνας όταν κοιτάζεται στον καθρέφτη ,βλέπει τον Περικλή, τον  Μεγαλέξανδρο, τον Κολοκοτρώνη, το Βενιζέλο και τόσους ανάλογους κι όχι έναν χωρίς φωτοστέφανο ή τον γνωστο παιδικό του ήρωα που θαυμάζει, αλλά ενδόμυχα αποστρέφεται;

Έρχεται τώρα και πάλι η ώρα ν’ αρχίσουμε να σπρώχνουμε το βράχο προς την κορυφή και να δοκιμάσουμε να κόψουμε αληθινούς καρπούς και να πιούμε νερό από τη λίμνη των αγαθών, υποθέτω ενωμένοι, γιατί ακούγονται και κάποιες φωνές που κρύβουν έναν ρεβανσισμό απολύτως ακατανόητο από εμένα τουλάχιστον. Κάποια στιγμή-πού ξέρεις-μπορεί και σε συλλογικό επίπεδο, όπως τώρα συμβαίνει σε ατομικό με τις τόσες διακρίσεις των νεότερων σε παγκόσμιο επίπεδο, ίσως καταφέρει ο Ελληνικός λαός να ανεβάσει το βράχο στην κορυφή κουνώντας το δάχτυλο από εκεί όχι στους θεούς μα στο Σίσυφο και στον Τάνταλο γιατί εμείς τα καταφέραμε. Αρκεί να μην προκύψει κάποιος νέος Διχασμός.

Υ.Γ. Κάπως έτσι βλέπω τον αείμνηστο Μανόλη Γλέζο, έναν Σίσυφο της νεότερης και σύγχρονης Ιστορίας μας.                                                                                                                                                                           

                                               Δημήτρης Τζεβελέκας.       Αίγιο- Απρίλης 2020