ΚΡΙΤΙΚΗ στη συλλογή διηγημάτων ΜΑΚΙΝΑ του Ανδρ. Νικολακόπουλου

Διάβασα με μεγάλη προσοχή περισσότερες από μια φορές τη συλλογή  διηγημάτων με  τον παραπάνω τίτλο των εκδόσεων ΗΔΥΦΩΝΟ  και μάλιστα μετά από υπόδειξη ενός κοινού φίλου. Δε γνωρίζω τον συγγραφέα, μάλλον είναι οι πρώτες του δημοσιεύσεις.

Πρέπει να πω πως από το πρώτο κιόλας διήγημα είπα πως εδώ κάτι γίνεται. Η ίδια εντύπωση παρέμεινε μέχρι το τέλος με αποκορυφώσεις στο ΙΣΚΑΝΤΑΡ και σε άλλα.

Αφήνω στην άκρη την άρτια χρήση της γλώσσας καθώς και  τη βαθιά γνώση μιας ντοπιολαλιάς. Επίσης το χώρο που φαίνεται ότι τον γνωρίζει άριστα. Θα σταθώ  σε ένα πλήθος άλλων στοιχείων  που κυριαρχούν. Βασικό μοτίβο των διηγημάτων είναι η ζωή και ο θάνατος με διανθισμένο το μεταξύ τους διάστημα με το δράμα του ανθρώπου.

 Από τη μια οι πραγματικότητες: Το τοπίο, οι εργασίες, η ζωή των ανθρώπων δεμένη απόλυτα με τη μοίρα τους. Μέσα σ αυτά όμως ενυπάρχουν η φυγή, ο ξενιτεμός, η αναγκαστική μετανάστευση, το ταξίδι για το όνειρο, η έκσταση, το μεταφυσικό στοιχείο και το κυνήγι του είτε ως μια ανάγκη και επιβολή είτε ως βούληση για κάτι άλλο.

Παράλληλα κινείται το συναίσθημα. Η θλίψη, η απελπισία, η αγανάκτηση, η επανάσταση των αισθήσεων, ο θυμός, η πικρή ανάμνηση, το αίσθημα του κενού, η απογοήτευση και η οργή από την προδοσία. Όλα αυτά δημιουργούν ένα δυστοπικό περιβάλλον, έναν χώρο που πνίγει τους ήρωες και τους οδηγεί σε ανάλογες πράξεις.

Εδώ βρίσκουμε τον Οδυσσέα ταξιδευτή και περιπλανώμενο αλλά και τον Μεγαλέξανδρο και τους δυο στο κοινό τους στοιχεία, του κατακτητή, του ενός με την πονηριά και του άλλου με τη δύναμη που καταλύει Γόρδιους  Δεσμούς όπως κάνουν και οι ήρωες αρκετών διηγημάτων που παλεύουν με τους δικούς τους. Σαν μια ονειροπόληση μέσα από τα μάτια του άλλου ξετυλίγεται το δράμα του Ελληνισμού, τα χαμένα χρόνια, του ανθρώπου που ίδεν  άστεα και νόον έγνω  πολλών ανθρώπων .Ονόματα χωρών, πόλεων και τόπων εμφανίζονται παντού.[δεν πρόκειται για ίχνη εθνικισμού]

Δοκιμάζονται οι σχέσεις των ανθρώπων. Ο έρωτας ως μοχλός κίνησης με αποκορύφωμα την προδοσία, την απιστία, την αχαριστία και τη βέβαιη Νέμεση είναι παρών. Ανοιχτοί λογαριασμοί με το χθες τακτοποιούνται με βίαιο τρόπο [γερμανική κατοχή], πληγές που χάσκουν βιάζονται να κλείσουν με την πρώτη αφορμή. Ακόμα και όνειρα που υλοποιούνται έχουν μέσα τους την απώλεια.[Ο πόθος για μπαρκάρισμα, η ανάδειξη στο στρατό].

Σε όλα τα διηγήματα υπάρχει έντονο το στοιχείο της τραγικότητας από την άποψη των προθέσεων των ηρώων και του τελικού αποτελέσματος. Το τέλος επέρχεται βίαια. Είκοσι επτά τρόπους θανάτου μέτρησα, από τον απλό φυσικό θάνατο μέχρι τον πιο σκληρό  που εκτελείται με φυσικότητα που μας παγώνει. Κορυφαία η ιστορία της εκδίκησης με τη φωτιά στη γεμάτη κόσμο εκκλησία. Τρόμος, απορία , εσωτερικές συγκρούσεις, δίψα για εκδίκηση, με το παρελθόν να παραμονεύει. Οι ήρωες εμφανίζονται ως ετεροκαθοριζόμενοι από πράξεις άλλων, θύματα δηλ. της ιστορίας, αλλά από ένα σημείο και πέρα ενεργούν ως υποκείμενά της.

Συμπερασματικά τα κείμενα αυτά ,κατά τη γνώμη μου, δεν προσφέρονται για μια νοσταλγική περιπλάνηση σε μακρινές εποχές΄. Τα θεωρώ δύσκολα και πρέπει κάποιος να μπει πίσω από το προφανές για να φτάσει στον πυρήνα του κόσμου του συγγραφέα. Δεν ξέρω αν τα κατάφερα. Όμως στο τέλος κάθε διηγήματος αναρωτιόμουν: Μα τι γράφει βάζοντας ταυτόχρονα ερωτηματικό και θαυμαστικό.

Αγαπητέ φίλε ,περιμένουμε τη συνέχεια

Υ.Γ. Μερικά διηγήματα εύκολα μετατρέπονται σε θεατρικά μονόπρακτα κι ακόμα σε σενάρια για μικρού μήκους ταινίες.                                                Αίγιο 2020-Δημήτρης Τζεβελέκας